میراث ماندگار پیشوای ششم

پایگاه رهنما:

امامان معصوم، نور واحدند؛ هر چند یکی اسوه شهادت، دیگری اسوه عدالت و امام دیگری پیشوای علم است. این بدان معنا نیست که تفاوتی بین ائمه(ع) وجود دارد بلکه نشان از تفاوت زمان و دوره و نیازهایش است، به طور مثال، مکتب تشیع مدیون کرسی‌های علم و مناظرات امام صادق (ع) با فرقه های مختلف است. بنابراین بین محافل علمی امام صادق (ع) و امام عدالت علی (ع) و شهادت امام حسین(ع) و صلح امام حسن (ع) هیچ تفاوتی نیست و هرچه هست برگرفته از نیاز زمانه و تکلیف الهی است.

مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در خصوص نقش امام صادق (ع) در مذهب تشیع می‌فرمایند: «امام صادق (ع(  مرد مبارزه بود، مرد علم و دانش بود و مرد تشکیلات بود. مرد علم و دانش بودنش را همه شنیده‌اید. محفل درس امام صادق میدان آموزشی که آن بزرگوار به وجود آورد، هم قبل از او و هم بعد از او در تاریخ زندگی امامان شیعه بی‌نظیر بود. همه حرف های درست اسلام و مفاهیم اصیل قرآن که در طول یک قرن و اندی به وسیله‌ی مغرضان و مفسدان یا جاهلان تحریف شده بود، همه آنها را امام صادق (ع(  به شکل درست بیان کرد، اما مرد مبارزه بودنش را کمتر شنیده‌اید. امام صادق (ع) مشغول یک مبارزه دامنه‌دار و پیگیر بود. مبارزه برای قبضه کردن حکومت و قدرت و به وجود آوردن حکومت اسلامی و علوی… شیعه یعنی شبکه حزبی امام صادق (ع) شبکه امام صادق همه جا گسترده بود.»

بنابراین شیعه مدیون امام صادق(ع) و آموزه های ایشان است. چه اینکه اگر علم ایشان نبود تمامی دست رنج پیامبر(ص) و 5 امام دیگر از بین می‌رفت.

آیت الله محمد حسن تحریری پژوهشگر دینی در رابطه با این موضوع می‌گوید: «این‌که گفته می‌شود امام صادق علیه السلام چهار هزار شاگرد داشته‌اند، بر اساس اسناد و مدارک مستند عنوان می‌شود. یکی از اسناد معتبر در این رابطه کتاب الارشاد است که شیخ مفید در این کتاب نوشته که نام برخی از شاگردان امام صادق علیه السلام را جست‌وجو و ثبت کرده‌اند  و تعداد آن‌ها به چهار هزار نفر رسیده است، بنابراین شکی در این موضوع وجود ندارد که آن حضرت دانشگاه بزرگ اسلامی و فقهی داشتند که افراد زیادی از سرزمین‌های گوناگون از دانش آن حضرت بهره می‌بردند.»

همان طور که گفته شد امام صادق(ع) زمانه خود و شرایط آن را به خوبی می‌شناختند. روزی سفیان ثوری (از سران و بنیانگذران صوفیه) امام جعفر صادق علیه‌السلا‌م را دیدار کرد و مشاهده کرد که آن حضرت لباسی فاخر و سفید بر تن دارد. گفت: این لباس برازنده شما نیست! حضرت فرمودند: گوش کن، چیزی برایت می‌گویم که اگر بر حق و سنت بمیری نه بر بدعت و گمراهی، برای دنیا و آخرتت مفید و سودمند خواهد بود.این را بدان که رسول‌اللّه ـ صلی ‌اللّه ‌علیه ‌و آله ـ در عصری زندگی می‌کرد که فقر و نداری بر آن حاکم بود، اما پس از آنکه دوران فقر و تنگدستی جامعه پایان یافت و فراوانی و وفور نعمت پیش آمد، شایسته‌ترین اشخاص برای این نعمت‌ها نیکوکارانند نه بدکاران، مؤمنانند نه منافقان، مسلمانانند نه کافران. پس تو چه می‌گوئی ای سفیان! به خدا سوگند با این‌که می‌بینی این‌گونه لباسی نفیس و سفید پوشیده‌ام، مع ذلک از آن روزی که به حد تکلیف رسیده‌ام، صبح و شامی فرا نرسیده است که در میان اموال و دارائی من حق خدائی بوده باشد و من آن را به جای خود پرداخت نکرده باشم. (کافی/ ج5، ص 65)

حکمت و علم و مناظرات امام صادق(ع) تأثیر بسیاری در روشنگری مردم داشت؛ به طور مثال شخصی به نام «جعفر بن درهم» به بدعت‌گذاری و مخالفت با اسلام معروف بود و طرفدارانی را نیز با خود همراه کرد. او روزی مقداری خاک و آب در میان شیشه ای ریخت، پس از چند روز حشرات و کرم هایی میان آن شیشه پدیدار شد. آن گاه به میان مردم آمد و ادعا کرد که این حشرات و کرم ها آفریده من است؛ زیرا من سبب پیدایش آن ها شده ام، بنابراین من آفریدگار آن ها هستم!

گروهی از مسلمانان این موضوع را به امام صادق (علیه السلام) خبر دادند. آن حضرت فرمود: «به او بگویید تعداد حشرات داخل شیشه چقدر است؟ تعداد نر و ماده آن‌ها چقدر است؟ وزن آن ها چقدر است؟ و از او بخواهید که آن ها را به شکل دیگری تغییر دهد؛ زیرا کسی که خالق آنهاست، توانایی تغییر شکل آن ها را نیز خواهد داشت». آن گروه با طرح همین پرسش ها با آن شخص مناظره و وی را محکوم کردند.

سالروز شهادت این دردانه مکتب تشیع، فرصتی است برای بهره‌گیری بیشتر از دریای معارف انسان‌ساز آن سلاله رسول خدا (ص) و پرچمدار هدایت و دانایی.